کد مطلب:5369 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:114
عقل، خرد و قدرت تفکر برای اندیشیدن
خداوند متعال انسان را آفرید و به او گوهر گران بهای اندیشیدن عنایت فرمود، تا راه حقیقت را به دست آورد. این خالق مهربان، تمام نیازهای انسان را تأمین و به او رزق داد و تربیت نمود.
شناخت خداوند مهربان به عنوان مربّی بزرگ، تنها راه رسیدن انسان به حقیقت، سعادت و خیر است.
خداوند متعال، قدرت تفكر و اندیشیدن را به این جهت به انسان عنایت نمود، تا به واسطه آن به شناخت خالق و مربّی خود نائل گردد.
برای این كه انسان را در تفكر و اندیشیدن یاری دهد، به انسان، چشم، گوش، قلب و... داد تا هر كسی بتواند از گوهر گران بهای خود به خوبی استفاده كند و از خِرد و عقل در جهت شناخت خالق و مربّی اش بهره ببرد تا به سعادت برسد، چرا كه راه شهوترانی و خواسته های حیوانی، گوهر گران بهای انسان را دچار زیان می كند؛ آن چنان كه خداوند در قرآن می فرماید:
«قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالأَخْسَرِینَ أَعْمَالا - الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا - أُولَئِكَ الَّذِینَ كَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَزْنًا - ذَلِكَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آیَاتِی وَرُسُلِی هُزُوًا - إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً - خَالِدِینَ فِیهَا لاَ یَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلاً» [1] ؛ ای رسول به امّت بگو: می خواهید شما را به زیان كارترین مردم آگاه می سازم؟ زیان كارترین مردم آن ها هستند كه عمرشان را در راه دنیای فانی تباه كردند و به خیال باطل می پنداشتند كه نیكوكاری می كنند. همین دنیاطلبانند كه به آیات خدا كافر شدند و روز ملاقات خدا را انكار كردند، لذا اعمالشان همه تباه گشته و روز قیامت آن ها را هیچ وزن و ارزشی نخواهم داد. اینان چون كافر شده و آیات و پیغمبران مرا استهزاء كردند به آتش دوزخ كیفر خواهند یافت. و آنان كه به خدا ایمان آوردند و نیكوكار شدند البته آن ها در بهشت فردوس منزل خواهند یافت. و همیشه در آن بهشت ابدی هستند و هرگز از آن جا انتقال نخواهند یافت.
انسان با مشاهده جهان آفرینش و نظام دقیق كه در آن وجود دارد و جهان را به هم مرتبط ساخته است، می تواند به دست حكیم به درایت و اراده مطلق موجودی رحیم كه عنایت و تدبیر او همگان را فراگرفته است، شناخت و ایمان پیدا نماید، لذا هر وقت كه انسان به این گونه ایمان برسد، پروردگارش را می شناسد و می فهمد كه آن آفریدگار است كه نظام هستی را اداره و سیر می دهد، و هیچ مدیری غیر از او نمی باشد.
با این معرفت و ایمان، نفس انسان در مقابل پروردگارش تسلیم و خاشع می گردد.
با این اطاعت و عبودیت است كه نفس انسان مؤمن به خدا نزدیك و رضایت او را جلب می نماید و در پیشگاه خدایش به نیایش پرداخته و ارتباط محكم را با خدایش ایجاد و به دست می آورد و كمالات انسانی را از او كسب می نماید.
شناخت خداوند مهربان به عنوان مربّی بزرگ، تنها راه رسیدن انسان به حقیقت، سعادت و خیر است.
خداوند متعال، قدرت تفكر و اندیشیدن را به این جهت به انسان عنایت نمود، تا به واسطه آن به شناخت خالق و مربّی خود نائل گردد.
برای این كه انسان را در تفكر و اندیشیدن یاری دهد، به انسان، چشم، گوش، قلب و... داد تا هر كسی بتواند از گوهر گران بهای خود به خوبی استفاده كند و از خِرد و عقل در جهت شناخت خالق و مربّی اش بهره ببرد تا به سعادت برسد، چرا كه راه شهوترانی و خواسته های حیوانی، گوهر گران بهای انسان را دچار زیان می كند؛ آن چنان كه خداوند در قرآن می فرماید:
«قُلْ هَلْ نُنَبِّئُكُمْ بِالأَخْسَرِینَ أَعْمَالا - الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَهُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعًا - أُولَئِكَ الَّذِینَ كَفَرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ وَلِقَائِهِ فَحَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فَلَا نُقِیمُ لَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَزْنًا - ذَلِكَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آیَاتِی وَرُسُلِی هُزُوًا - إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً - خَالِدِینَ فِیهَا لاَ یَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلاً» [1] ؛ ای رسول به امّت بگو: می خواهید شما را به زیان كارترین مردم آگاه می سازم؟ زیان كارترین مردم آن ها هستند كه عمرشان را در راه دنیای فانی تباه كردند و به خیال باطل می پنداشتند كه نیكوكاری می كنند. همین دنیاطلبانند كه به آیات خدا كافر شدند و روز ملاقات خدا را انكار كردند، لذا اعمالشان همه تباه گشته و روز قیامت آن ها را هیچ وزن و ارزشی نخواهم داد. اینان چون كافر شده و آیات و پیغمبران مرا استهزاء كردند به آتش دوزخ كیفر خواهند یافت. و آنان كه به خدا ایمان آوردند و نیكوكار شدند البته آن ها در بهشت فردوس منزل خواهند یافت. و همیشه در آن بهشت ابدی هستند و هرگز از آن جا انتقال نخواهند یافت.
انسان با مشاهده جهان آفرینش و نظام دقیق كه در آن وجود دارد و جهان را به هم مرتبط ساخته است، می تواند به دست حكیم به درایت و اراده مطلق موجودی رحیم كه عنایت و تدبیر او همگان را فراگرفته است، شناخت و ایمان پیدا نماید، لذا هر وقت كه انسان به این گونه ایمان برسد، پروردگارش را می شناسد و می فهمد كه آن آفریدگار است كه نظام هستی را اداره و سیر می دهد، و هیچ مدیری غیر از او نمی باشد.
با این معرفت و ایمان، نفس انسان در مقابل پروردگارش تسلیم و خاشع می گردد.
با این اطاعت و عبودیت است كه نفس انسان مؤمن به خدا نزدیك و رضایت او را جلب می نماید و در پیشگاه خدایش به نیایش پرداخته و ارتباط محكم را با خدایش ایجاد و به دست می آورد و كمالات انسانی را از او كسب می نماید.
[1] كهف (18) آيات 103 - 108.